تجزیه و تحلیل هنر پیکر تراشی هنر اشکانی با نگاهی به اصول هنر هلنی

دسته بندي : علوم انسانی » هنر و گرافیک
چکیده:
از نیمه ی هزاره اول قبل از میلاد میان اقوام ایرانی و یونانی به تدریج روابط چند جانبه ای بوجود آمد این روابط که بیشتر قهر آمیز بوده، تاثیر و تاثیراتی دو طرفه مابین این دو فرهنگ (اشکانی- هلنی) انجامید.
جهت تسهیل در طبقه بندی، مجسمه های دوران پارتی به دو دسته ی غربی و شرقی تقسیم می گردد. دسته غربی در محدوده ی بین النهرین (پالمیره الحضره نمرود داغ) می باشد و دسته شرقی محدود به جنوب غربی، غرب و شمال شرق ایران است.
هنر پیکر تراشی پارتی با این ویژگیها ابتدا در شهرهای مرزی جنوبی آغاز گشت و سپس به سوی شرق گسترده شد تا این که منطقه ای را در برگرفت که از پالمیر در جنوب گرفته تا شمال شرق ایران منطقه گنداره و شمال غربی هند وسعت یافت. به یقین می توان گفت که هیچ یک از ادوار فرهنگ کهن سرزمین ما به اندازه ی حکومت اشکانی دارای مجسمه های متنوع نیست. پیکرکها و مجسمه های موجود در مرز های ایران و جهان به نوعی بیانگر هنر دینی سرزمین ماست.
بررسی این روابط متقابل یکی از ارکان  اساسی در جهت شناخت هر کدام از این تمدنهاست. در این پایان نامه سعی شده است که میزان و کیفیت تاثیرات یونانی (هلنی) در حوضه های فلسفی، اسطوره، ادبیات، هنر، سیاست و ... بر هنر پیکر تراشی ایران در دوره اشکانی بررسی شود و در پایان سعی شده است تا در صورت امکان نتایج حاصل از این نوع نگاه در مطالعه گاهنگارانه داده های هنر دوره اشکانی لحاظ شود.

فهرست مطالب:
تقدیر و تشکر
چکیده
مقدمه
 فصل اول: کلیات
 1) بیان مسئله
 2) سابقه و ضرورت انجام تحقیق
 3) فرضیه ها
 4) اهداف بررسی
 5) روش انجام تحقیق
 فصل دوم: نگاهی به تاریخ و فرهنگ عصر پارتیان (اشکانیان)
 2 . 1) تاریخ و فرهنگ اشکانیان
 2 . 2) چگونگی تشکیل حکومت پارتیان (اشکانیان)
 2 . 3) خواستگاه قوم اشکانیان
 2 . 4) اوضاع سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و تقلای پارتیان (اشکانیان)
 2. 5) دین پارتیان
 2 . 6) انقراض حکومت اشکانیان
 فصل سوم: هلنیزم و مبانی فکری، فرهنگی و هنری آن
 3 . 1) اسطوره و مذهب
 3 . 2) مکاتب فلسفه
 3 . 3) هنر(پیکرتراشی- سفالگری- نقاشی- معماری)
 3 . 4) دورۀ هندسی و آرکائیک ( ماقبل کلاسیک )
 3 . 5) کلاسیک پیشین
 3 . 6) کلاسیک پسین
 3 . 7) هلنستیک (عصر هلنی)
 فصل چهارم: ویژگیهای زیباشناسی هنر هلنی در پیکرتراشی
 4 . 1) واقعیت گرایی یا طبیعت گرایی
 4 . 2) پرسپکتیو (فضاهای دو بعدی و سه بعدی)
 4 . 3) پلاستیسیته (هنرهای تجسمی)
 4 . 4) ایستایی متعادل
 4. 5) تصویر سوارکار اسب
 4 . 6) مدل مو و ترکیب چهره
 4 . 7) تجسم خدایان در صورت انسانی
 4 . 8) برهنگی
 فصل پنجم: نفوذ و تأثیر نقشمایه های هلنی در پیکرتراشی اشکانی
 5 . 1) نقشمایه های اساطیری
 5 . 1 . 1) شخصیتهای اسطوره ای
 5 . 1 . 1 . 1) آفرودیته
 5 . 1 . 1 . 2) مدوسا
 5 . 1 . 1 . 3) هراکلس
 5 . 1 . 1 . 4) پان
 5 . 1 . 1 . 5) اروس
 5 . 1 . 1 . 6) آرتمیس
 5 . 1 . 2) نمادها
 5 . 1 . 2 . 1) پرتو (شعاع) نور پیرامون سرِ بندگان یا شخصیتهای اسطوره ای
 5 . 1 . 2 . 2) لنگر
 5 . 2) نقشمایه های غیراساطیری
 5 . 2 . 1) زوج های اروتیک
 5 . 2 . 2) لباسهای یونانی (یونانی-رومی)
 5 . 2 . 3) لباسهای نظامی
 5 . 2 . 4) لباسهای غیرنظامی
 5 . 2 . 5) چهره های شبیه به ماسک
 فصل ششم: نفوذ و تأثیر روش یونانی در پیکرتراشی اشکانی
 6 . ) پیکره هایی که دارای فناوری ساخت خالص یونانی هستند
تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری
 تصاویر
 فهرست منابع فارسی
 فهرست منابع لاتین
 
فهرست تصاویر:
 1) پیکره جوان یونانی دوره آرکائیک
 2) پیکره جوان کریتیوس دورۀ آغاز کلاسیک
 3) نمای سنتوری معبد زئوس در المپیا 457 – 470 ق . م
 4) پیکره مرد نیزه دار اثر پولیکلیتوس 440 ق . م کپی رومی
 5) آفرودیته آنادیومن، تالار مربع نسای قدیم
 6) آفرودیته (ونوس) ، میلوس 100 ق . م
 7) لوح اردوان و خواسک شهربان شوش، شوش اواخر دورۀ پارت
 8) سردیس مرمری از شمی
 9) لوح مرمری با نقش نرگال (یاهادس) معبد اول در هترا
 10) مجسمه مفرغی، شمی
 11) مجسمه ای از تندیسهای معبد هیرایون در ساموس، حدود 550 ق . م
 12) نقش سوارکار، گلی شوش
 13) الهه برهنه، مرمر سفید از جنوب معبد کبیر در هترا، قرن دوم و سوم میلادی
 14) آفرودیته کنیدوس 330 – 350 ق . م (کپی رومی )
 15) الهه مرتن هترا
 16) پیکره امیر عبد سیما، سنگ آهک، هترا (معبد کبیر)
 17) چهره گرگون مدوسا، سنگ آهک، معبد کبیردر هترا
 18) چهره گرگون مدوسا، از جنس مس، هترا
 19) پیکرک هرکول، گل پخته، ارتفاع 17 سانتی متر شوش
 20) پیکرک مرد ایستاده هرکول، ارتفاع 67 سانتی متر شوش
 21) فرمانروای لمیده در تنگ سروک (Ana)، اواخر دورۀ پارت
 22) نقش پان در گچبریهای قلعه یزدگرد
 23) نیمتنه پان، هترا
 24) لوح مرمری نرگال (هادس) هترا
 25) لباس نظامی یونانی، برنزی، آرگوس 700 - 725 ق . م
 26) مجسمه ایزد آشور- بعل، هترا
 27) تصویر نقش برجسته خونگ اژدر
 28) طراحی از نقش برجسته خونگ اژدر
 29) نیمتنه مرمری، شمی
 30) ساتیرها و سیلنوسها، دینو